اصلاح اهداف بخش معدن در برنامه هفتم
دستیابی به رشد هدف گذاری شده بخش معدن در هفتمین برنامه توسعه، پیش نیازهایی لازم دارد که اکنون آماده نیست. رشد ۱۳ درصدی بخش معدن در قالب برنامه هفتم واقع بینانه نیست و اهداف این بخش نیاز به اصلاح دارد.
کمبود نقدینگی پیش نیاز اصلی محسوب می‌شود که نبود آن تاکنون سبب عدم توسعه بخش معدن و صنایع معدنی شده است. براساس برنامه ششم توسعه سرمایه‌گذاری ۵. ۹ میلیارد دلاری برای توسعه زیر ساخت‌ها (جاده، بنادر، شبکه ریلی و…) در نظر گرفته شده بود، اما این مهم اجرایی نشد. وی خاطر نشان ساخت: قطعا یکی از فاکتورهایی که در برنامه ششم توسعه هدف‌گذاری شده بود، توسعه شبکه برق بوده، اما بدلیل عملی نشدن آن، الان با مشکلات ناشی از این مهم روبرو هستیم، زیرا هدر روی انرژی در خطوط قدیمی انتقال بطور جدی وجود دارد.
ایران هشتمین تولید کننده برق جهان محسوب می شود، اما همچنان با مشکل قطعی برق در تابستان دست بگریبان هستیم. جالب است که بدانیم جمعیت ایران و ترکیه تقریبا برابر است ولی مصرف برق در ایران ۲۵ درصد بیشتر از ترکیه است، چرا که این مقدار عموما در نیروگاه‌ها با راندمان پایین و شبکه‌های برق قدیمی تلف می‌شود. یکی از مشکلات اساسی در اقتصاد کشور، سهم کم معدن در تولید ناخالص داخلی است و آمار و ارقام مختلفی که مطرح می‌شود، مورد اطمینان نیست، بویژه اینکه در دولت سیزدهم هم سهم معدن در تولید ناخالص داخلی کاهش یافته است.
سال‌های ۱۸- ۲۰۱۷ قبل از تحریم‌های دولت ترامپ رئیس جمهور آمریکا، سهم مستقیم بخش معدن در تولید ناخالص داخلی به ۱.۶ درصد رسید، آنزمان درآمدهای نفتی میزان بالایی بود، بنابراین زمانی که درآمدهای نفتی کاهش پیدا می‌کند، طبیعتا تولید ناخالص داخلی مربوط به بخش نفت هم کاهش می‌یابد. اکنون که قیمت نفت نسبت به زمان یاد شده پایین‌تر است، سهم معدن در تولید ناخالص داخلی در مقایسه با سهم نفت در تولید ناخالص داخلی بیشتر از هر زمان دیکری کاهش یافته است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در این سال‌ها سرمایه‌گذاری لازم در بخش معدن انجام نشده، برای زیر ساخت‌ها نیز اقدام لازم، از جمله توسعه کافی در تولید برق و شبکه انتقال آن صورت نگرفته، همچنین در زمینه توسعه میادین گازی نیز فعالیت مورد نیاز انجام نشده که امروز شاهد آن هستیم فصل تابستان قطعی برق و زمستان قطعی گاز داریم. شرایط کنونی سبب شده صنعت فولاد کشور بدلیل قطع برق زیان چند صد میلیون دلاری تا میلیارد دلاری را متحمل شود و به تولید فولاد آسیب جدی بزند. یک نمونه از آثار قطع برق را که بخواهیم مورد توجه قرار دهیم، فولاد مبارکه برنامه عرضه در بورس کالا را در تیر ماه متوقف کرد و این احتمال دارد که مرداد ماه هم این شرایط تداوم یابد. توقف عرضه ورق گرم که مورد مصرف خودروسازان و صنعت لوازم خانگی بویژه یخچال، ماشین‌لباسشویی، ظرفشویی و…پیامد افزایش قیمت این اقلام را بدنبال خواهد داشت، ضمن اینکه ورق سرد هم مورد مصرف کولرهای آبی و… است، بنابراین هرگونه اخلال در روند تولید و توقف فعالیت صنایع، آثار و پیامدهای زیانباری را بدنبال خواهد داشت.
کیوان جعفری طهرانی
کارشناس ارشد صنعت