آشنایی با ورق گالفان
ورق گالوانیزه گالفان (Galvalume) با پوشش روی و آلومینیوم، نوعی ورق فولادی است که با آلیاژی از ۵۵ درصد آلومینیوم، ۴۳.۴درصد روی و ۱.۶ درصد سیلیکون پوشش داده شده است. این پوشش به ورق، استحکام و مقاومت بالایی در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی می‌بخشد. در این مقاله تلاش داریم تا شما را با این نوع ورق بیشتر آشنا کنیم.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی روابط عمومی شرکت کران فولاد؛ اجازه دهید در گام نخست پیرامون مزایای ورق گالفان توضیحاتی را ارائه کنیم.
مقاومت عالی در برابر خوردگی: ترکیب آلومینیوم و روی در پوشش گالفان، مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی، به ویژه در محیط‌های خشن و صنعتی، ایجاد می‌کند. این مقاومت به دلیل خاصیت خودترمیمی پوشش روی و مقاومت بلندمدت آلومینیوم است.
دوام طولانی: عمر مفید ورق گالفان به طور قابل توجهی بیشتر از ورق‌های گالوانیزه معمولی است. این دوام بالا به دلیل خواص محافظتی پوشش است.
مقاومت در برابر حرارت: گالفان مقاومت خوبی در برابر حرارت بالا از خود نشان می‌دهد و رنگ و خواص خود را تا دمای حدود ۳۰۰ درجه سانتی‌گراد حفظ می‌کند. این ویژگی آن را برای کاربردهایی که در معرض حرارت هستند، مناسب می‌سازد.
قابلیت شکل‌پذیری: ورق گالفان انعطاف‌پذیری خوبی دارد و می‌توان آن را به راحتی خم کرد، برش و شکل داد، بدون اینکه پوشش آن ترک بخورد یا از بین برود.
ظاهر زیبا: سطح ورق گالفان دارای الگوی کریستالی مشخصی است که ظاهری جذاب به آن می‌دهد و برای کاربردهایی با ظاهری زیبا کاربرد دارد.
کاربردهای ورق گالوانیزه گالفان
همانطور که پیشتر گفته شد ورق گالفان به دلیل مقاومت و استقامت بالا، شکل پذیری آسان و ظاهری قابل قبول همواره مورد توجه مهندسان و طراحان بوده است و دقیقا به همین دلایل است که کابردهای این محصول خاص را دوچندان می‌کند. در این بخش از مقاله می‌خواهیم در مورد کاربردهای مختلف ورق کالفان بیشتر توضیح دهیم.
صنعت ساختمان: سقف‌ها، دیوارهای خارجی، ناودان‌ها و سایر اجزای سازه‌ای ساختمان‌ها.
خودروسازی: قطعات بدنه خودرو که نیاز به مقاومت در برابر خوردگی دارند.
لوازم خانگی: ساخت فیلترها، اجزای داخلی و خارجی لوازم خانگی.
صنایع دیگر: تجهیزات کشاورزی، کانال‌های تهویه، و سازه‌های فلزی.
با تو.جه به توضیحات ارائه شده تا حدودی با ورق گالفان آشنا شدید، ولی هنوز تفاوت‌های آن با ورق گالوانیزه معمولی قابل بررسی است. اجازه دهید ورق گالوانیزه را هر چند کوتاه و مختصر معرفی کنیم. زمانی که محصولات فولادی با فلز روی پوشش داده می‌شوند، تبدیل به گالوانیزه شده و خواص جدیدی پیدا می‌کنند که امروزه در دنیا کاربردهای زیادی دارند. در ادامه به تفاوت‌های ورق گالوانیزه و گالفان می‌پردازیم.
ورق گالوانیزه معمولی با پوشش خالص فلز روی (Zinc) تولید می‌شود. در حالی که ورق گالفان علاوه بر روی، فلز آلومینیوم را نیز در پوشش دارد. ترکیب آلومینیوم با روی باعث افزایش قابل توجه مقاومت در برابر خوردگی و دوام بیشتر ورق گالفان نسبت به ورق گالوانیزه معمولی می‌شود، به خصوص در محیط‌های خورنده. با چنین ویژگی هایی لازم است با فرآیند تولید این ورق‌های جذاب آهم آشنا شوید که البته زیاد پیچیده نیست.
در مرحله نخست ورق فولادی (نورد سرد یا گرم) کاملا از ناخالصی‌هایی از جمله روغن و هرگونه آلودگی پاک می‌شوند که معمولا توسط محلول‌های قلیایی و اسید صورت می‌گیرد (اسیدشویی) و بعد از حذف اکسیدها و زنگ‌زدگی، برای مرحله تکمیلی آبکشی شده و وارد خط تولید می‌شود. نکته قابل توجه اینکه گاهی اوقات یک مرحله بازپخت (Annealing) نیز برای نرم کردن فولاد و حذف تنش‌های داخلی انجام می‌شود.
گذر از حمام مذاب پوشش (Hot-Dip Coating)
پس از آماده‌سازی، ورق فولادی از یک کوره عبور داده می‌شود تا دمای آن تا حدی افزایش یابد و هرگونه رطوبت باقی‌مانده از بین برود. این کار از تشکیل اکسیدهای ناخواسته در سطح ورق و همچنین ایجاد بخار در حمام مذاب جلوگیری می‌کند. سپس ورق فولادی بلافاصله وارد حمام مذاب آلیاژ آلومینیوم- روی (۵۵ درصد آلومینیوم، ۴۳.۴ درصد روی، ۱.۶ درصد سیلیکون) می‌شود که دمای آن معمولاً بین ۵۸۰ تا ۶۳۰ درجه سانتی‌گراد است. در این مرحله، یک واکنش متالورژیکی بین فولاد و آلیاژ مذاب رخ می‌دهد که منجر به تشکیل لایه‌ای از ترکیبات Al-Zn در سطح فولاد می‌شود. این لایه پیوند قوی بین فولاد و پوشش را تضمین می‌کند.
خروج از حمام و خنک‌کاری
پس از عبور از حمام مذاب، ورق با سرعت کنترل شده‌ای از آن خارج می‌شود. در ادامه غلتک‌های مخصوص، ضخامت پوشش مذاب را تنظیم می‌کنند تا پوشش یکنواخت و با ضخامت مورد نظر به دست آید. سپس ورق به سرعت خنک می‌شود. این خنک‌کاری معمولاً از طریق سیستم‌های خنک‌کننده هوا یا آب انجام می‌گیرد. خنک‌کاری سریع به تشکیل ساختار کریستالی مشخصه پوشش گالفان (میکروآلیاژ آلومینیوم-روی) کمک می‌کند.
کشیدگی و صاف‌کاری (Skin Pass Rolling)
گاهی اوقات پس از خنک‌کاری، ورق برای بهبود خواص مکانیکی و صافی سطح، از غلتک‌های مخصوص دوباره عبور داده می‌شوند. این فرآیند می‌تواند به کاهش اثر کشش و همچنین پدیده کمانش جلوگیری کند.
Passivation یا پوشش‌های تکمیلی (اختیاری)
نکته قابل توجه اینکه برای محافظت بیشتر در برابر خوردگی در حین انبارداری و حمل و نقل، ممکن است یک لایه نازک از مواد شیمیایی به عنوان پوشش پاسیویشن روی سطح ورق اعمال شود. در برخی موارد، ممکن است قبل از فروش، لایه‌های دیگری مانند روغن‌های محافظ یا پوشش‌های رنگی نیز روی ورق گالفان اعمال شود.
برش و بسته‌بندی
در نهایت، ورق‌ها به ابعاد مورد نیاز برش داده شده و برای حمل و نقل و فروش بسته‌بندی می‌شوند.
نکات مهم در فرآیند تولید ورق گالفان
دقت در دما: کنترل دقیق دمای حمام مذاب و فرآیند خنک‌کاری برای دستیابی به کیفیت پوشش مطلوب حیاتی است.
ترکیب آلیاژ: نسبت دقیق آلومینیوم، روی و سیلیکون در حمام مذاب نقش کلیدی در خواص نهایی ورق دارد.
کنترل ضخامت پوشش: یکنواختی و ضخامت پوشش به طور مستقیم بر مقاومت در برابر خوردگی و دوام ورق تأثیر می‌گذارد.
پرکاربردترین استانداردها ورق گالفان
ASTM A792/A792M
این استاندارد یکی از رایج‌ترین استانداردهایی است که برای ورق‌های فولادی پوشش داده شده با آلیاژ آلومینیوم – روی استفاده می‌شود. این استاندارد مشخصات مربوط به ترکیب شیمیایی پوشش، ضخامت پوشش، خواص مکانیکی، پرداخت سطح و روش‌های آزمایش را تعریف می‌کند. ورق‌های گالفان تولید شده بر اساس این استاندارد، به کلاس‌های مختلفی از نظر ضخامت پوشش تقسیم می‌شوند.
EN 10215
این استاندارد اروپایی نیز به ورق‌های فولادی با پوشش پیوسته آلومینیوم-روی (Al-Zn) می‌پردازد. این استاندارد نیز مشخصات فنی، ابعادی و کیفیتی را برای این نوع ورق‌ها تعیین می‌کند و کلاس‌های مختلفی از پوشش را تعریف می‌نماید.
استانداردهای ملی ایران
در ایران نیز استانداردهایی مانند ISIRI 1572 وجود دارد که به ورق‌های فولادی گالوانیزه پیوسته با پوشش آلومینیوم-روی می‌پردازد. این استانداردها معمولاً بر اساس استانداردهای بین‌المللی مانند ASTM یا EN تدوین می‌شوند و ممکن است برخی الزامات خاص ملی را نیز شامل شوند.
نکات کلیدی
مشخصات ابعادی: ضخامت ورق پایه، عرض و طول آن.
ضخامت پوشش: معمولاً بر حسب ضخامت کل پوشش در دو طرف ورق ( مثلاً AZ50، AZ55، AZ100، AZ150 و غیره). هرچه عدد بالاتر باشد، ضخامت پوشش و در نتیجه مقاومت به خوردگی بیشتر است.
ترکیب شیمیایی پوشش: نسبت آلومینیوم، روی و سیلیکون.
کیفیت سطح: عدم وجود عیوب سطحی مانند سوراخ، ترک، پوسته‌شدگی یا ناهمواری شدید.
خواص مکانیکی: استحکام کششی، حد تسلیم، ازدیاد طول و سختی ورق پوشش داده شده.
قابلیت شکل‌پذیری: مقاومت پوشش در برابر ترک‌خوردگی یا جدا شدن هنگام خم شدن یا فرم‌دهی.
روش‌های آزمون: روش‌های استاندارد برای اندازه‌گیری ضخامت پوشش، تست‌های مقاومت به خوردگی، تست‌های چسبندگی پوشش و تست‌های کشش.
وضعیت بازار
هنگام خرید ورق گالفان، بسیار مهم است که از تولیدکننده بخواهید مشخصات ورق را مطابق با یکی از این استانداردهای معتبر ارائه دهد تا از کیفیت و عملکرد مورد انتظار اطمینان حاصل کنید. بازار خرید و فروش ورق گالفان (Galvalume) تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد و بسته به منطقه جغرافیایی، شرایط اقتصادی و صنعتی و همچنین کاربردهای مورد نظر، می‌تواند متفاوت باشد که به مهم‌ترین آنها می‌پردازیم.
رشد تقاضا: به طور کلی، تقاضا برای ورق گالفان در حال افزایش است. این افزایش به دلیل مزایای این نوع ورق نسبت به ورق‌های گالوانیزه معمولی و همچنین گسترش کاربردهای آن در صنایع مختلف است.
رقابت: بازار ورق گالفان معمولاً رقابتی است و تولیدکنندگان داخلی و خارجی در آن حضور دارند. میزان رقابت بسته به منطقه و ظرفیت تولیدکنندگان محلی می‌تواند متفاوت باشد.
تأمین مواد اولیه: قیمت ورق گالفان تا حد زیادی به قیمت مواد اولیه (فولاد، آلومینیوم و روی) بستگی دارد. نوسانات در قیمت این مواد اولیه می‌تواند بر قیمت نهایی ورق تأثیر بگذارد.
تغییرات نرخ ارز: تغییرات نرخ ارز نیز می‌تواند بر قیمت ورق‌های وارداتی و صادراتی تأثیرگذار باشد.
تأثیر سیاست‌های تجاری: تعرفه‌ها، محدودیت‌های تجاری و سایر سیاست‌های دولتی نیز می‌توانند بر بازار ورق گالفان اثر بگذارند.
در پایان
واقعیت این است که بازار ورق گالفان به سرعت در حال رشد و توسعه است و البته تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. برای خرید موفق، لازم است نیازهای خود را به دقت مشخص کنید، از استانداردها و کیفیت ورق اطمینان حاصل کنید و قیمت مناسب را از منابع معتبر از جمله کارشناسان شرکت کران پارس تجارت بخواهید.