فولاد سبز، بزرگ‌ترین پروژه فولادسازان
صنعت مدرن فولاد و خط تولید مقاطع فولادی برای رسیدن به جایگاه فعلی فراز و نشیب‌های فراوانی را در جهان و ایران پشت سرگذاشته است. گفته می‌شود که زمان تاسیس اولین کارخانه فولاد ایران مربوط به سال 1310 و توسط مهندسان آلمانی بوده که البته به دلیل شروع جنگ جهانی دوم هرگز عملی نشد. گام بعدی برای راه‌اندازی کارخانه فولاد ایران، برمی‌گردد به سال 1344 که مهندسانی از کشور شوروی سابق آن را راه‌اندازی کردند و تا امروز همچنان روند تولید آن ادامه دارد.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی روابط عمومی شرکت کران فولاد؛ با گذشت سال‌های طولانی امروز مقاطع فولادی جایگاه خاص و ویژه‌ای در سازه‌ها و ساختمان‌ها پیدا کرده‌اند. اما واقعیت این است که رشد صنعت فولاد در کنار تمام مزیت‌ها برای محیط‌زیست به دلیل انتشار کربن ضرر بسیاری به همراه دارد و دقیقا همین امر باعث شد که مهندسان و طراحان به سمت تولید فولاد سبز تغییر مسیر دهند. بررسی تاریخ صنعت به ما می‌گوید که نخستین‌بار در سال 2019 این کشور سوئد بود که رسما تولید فولاد سبز (Green Steel)را آغاز کرد و حالا دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند تا 30 سال آینده تولید فولاد سبز به طور کامل جایگزین نوع سنتی آن شود. نکته قابل توجه اینکه مهم‌ترین تفاوت تولید فولاد سبز با نوع سنتی آن نوع مواد اولیه، دستگاه مورد استفاده و همچنین نتایج زیست محیطی آن است که در این مقاله به شکلی جدی آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
فولاد سبز چیست
با اینکه زمان زیادی از آغاز تولید فولاد سبز نمی‌گذرد، ولی از جایگاه خاصی در میان صنایع برخوردار است، چرا که استفاده از چنین تکنولوژی به میزان زیادی از آلودگی محیط می‌کاهد، لذا امروزه شعار بیشتر تولیدکنندگان فولاد، تولید بدون سوخت‌های فسیلی است که به ایجاد هوای پاک کمک شایانی می‌کند. همچنین تحقیقات زمین‌شناسان نشان می‌دهد که گازهای گلخانه‌ای حاصل از کارخانه‌های فولادی در آلودگی هوا نقش پررنگی را ایفاء می‌کنند، برای همین اکثرا تلاش می‌کنند فولاد سبز را با روش الکترولیز آب و برق تولید کنند. در واقع بکارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر، قابل‌بازیافت، کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی، استفاده از هیدروژن سبز و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای همگی از فواید فولاد سبز به حساب می‌آیند. همین دلایل برای کشورهای توسعه یافته کافی است تا برای محافظت از محیط‌زیست تولید فولاد سبز را در دستور کار قرار دهند.
تفاوت‌ها با فولاد سنتی
محصول نهایی (فولاد) در هر دو روش سنتی و مدرن (سبز) یکی است، اما در روش تولید با یکدیگر بسیار متفاوت هستند. در روش مدرن تلاش می‌شود که فولاد در کوره‌های برقی یا هیدروژن تولید شود که نهایتا تولید و انتشار کربن آنها به حد صفر است، اما در روش سنتی فولاد در کوره‌های زغال‌سنگ به همراه انتشار مقدار زیادی از گازهای گلخانه‌ای و کربن تولید و عرضه می‌شوند. گفته می‌شود که هر چند تولید فولاد سبز برای محیط مناسب است، ولی هزینه زیادی دارد.
فرآیند تولید
برای تولید فولاد سبز تاکنون روش‌های متعددی ابداع شده که البته تمامی آنها قابل اجرا نیست. دانشمندان بهترین و کامل‌ترین فرآیند تولید فولاد سبز را احیای مستقیم سنگ‌آهن با هیدروژن می‌دانند. در این روش سنگ‌آهن جامد به وسیله هیدروژن به آهن‌اسفنجی تبدیل شده و در ادامه به کوره الکتریکی منتقل می‌شوند تا بعد از عمل ذوب به فولاد سبز تبدیل شوند.
فواید
حذف کربن از صنعت فولاد
عدم تولید گازهای گلخانه‌ای
استفاده از هیدروژن بجای کربن
بکارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر
حذف فیلترهای تصفیه کننده هوا
مشکلات و چالش‌ها
مهم‌ترین چالش تولید فولاد سبز جایگزینی کربن با هیدروژن توسط دستگاه‌های بسیار قدرتمند است که چنین اقداماتی با هزینه‌های زیادی (افزایش 30 تا 100 درصدی) همراه است. باید توجه داشت که انتقال، ذخیره و استفاده از هیدروژن به مراتب دشوارتر از کربن است و دستگاه‌های الکتریکی در آن بسیار محدود هستند. در نهایت می‌توان گفت که عواملی مانند اقتصاد، عملیات، فناوری، پشتیبانی، حمایت‌دولت از بزرگ‌ترین چالش‌های تولید فولاد سبز هستند.
در پایان
در شرایط کنونی کشورهای چین، اسپانیا، سوئد، آمریکا، آلمان و ژاپن از پیشتازان تولید فولاد سبز محسوب می‌شوند و در کشورمان نیز تلاش‌های زیادی برای تحقق فولاد سبز صورت گرفته است. نکته قابل توجه اینکه تولید فولاد سبز امروزه به عنوان بزرگ‌ترین پروژه فولادسازان شناخته می‌شود.