فلز کمیاب ایریدیوم
امروزه به دلیل گسترش ساخت و ساز و رشد تکنولوژی، فلزات متعددی وارد بازارهای بین‌المللی شده‌اند که گروهی از آنها به دلیل کمیابی آنطور که باید شناخته شده نیستند، از جمله فلز ایریدیوم که فلزی بسیار ارزشمند و انتقالی به حساب می‌آید. این نوع فلز به دلیل چگالی بالا و نقطه ذوب زیاد(2500 درجه سانتی‌گراد) در میان طراحان و مهندسان مورد استقبال زیادی قرار گرفته است.
واقعیت این است که فلز Iridium به دلیل کاربردهای متعدد یکی از مهم‌ترین فلزات در طبیعت به حساب می‌آید که نقشی کلیدی در اکتشافات سال‌های اخیر ایفاء کرده است.
داستان کشف
موضوع کشف ایریدیوم به سال 1803 برمی‌گردد، در آن سال شیمیدانی انگلیسی بنام Smithson Tennant مشغول مطالعه در خصوص پلاتین بود. او در بررسی‌های خود متوجه پسماندی سیاه رنگ شده بود که از حل شدن پلاتین در اسید تیزاب بوجود آمده بود.
واقعیت آن است که هر چند دانشمندان به دفعات با این محصول برخورد کرده بودند، ولی در مورد نحوه استفاده و کاربرد آن اطلاع چندانی نداشتند و به گمان شیمیدان‌ها محصولی بی‌ارزش بود. اما در برهه‌ای Tennant نسبت به آن کنجکاو شد و تلاش کرد تا مواد تشکیل دهنده آن را مورد بررسی و شناسایی قرار دهد. این دانشمند روزهای فراوانی به تجزیه و تحلیل این ماده پرداخت و در نهایت توانست دو فلز را از یکدیگر تفکیک کند. بعد از این موفقیت، آزمایش‌ها گسترش یافت و او بویی متمایز را شناسایی کرد که به نام Osmium به معنای رایحه الهام گرفته شده بود. دانشمندان به اختصار آنرا به نام OS نامیدند. اما فلز دوم به دلیل دارا بودن نمک‌های رنگارنگ، مجموعه‌ای روشن را نشان می‌داد که به نام Ir از الهه‌های یونانی آیریس(مظهر رنگین کمان) معروف شد.
نحوه استخراج
به گفته کارشناسان معدن، ایریدیوم خیلی کم به تنهایی شناسایی و استخراج می‌شود. این محصول معمولا به همراه نیکل و پلاتین کشف می‌شوند. آنها بر این باور هستند که از هر 190 تن پلاتین معمولا نزدیک به 8 تن ایریدیوم استخراج می‌شود. امروزه از مخلوط محلول پراکسید سدیم و تیزاب سلطانی این محصول کمیاب بوجود می‌آید.
حقایق ایریدیوم
نهمین عنصر کمیاب زمین می‌باشد
مقاومت زیادی در برابر خوردگی دارد
شهاب‌سنگ معمولا دارای مقادیر زیادی ایریدیوم است
دومین ماده متراکم است
بیشتر استخراج آن در آفریقای‌جنوبی، آلاسکا، برزیل و روسیه می‌باشد