اصطلاحات رایج در خرید آهن‌آلات
محصولات فولادی امروزه توسط کارخانه‌های تولیدی مختلف (انواع برند) در ابعاد، اندازه و استانداردهای گوناگون تولید و عرضه می‌شوند، به همین دلیل برای خرید مقاطع فولادی باید حتما از دانش و اطلاعات نسبی برخوردار بود. البته برای اینکه بتوان بهترین انتخاب را انجام داد، در هر شغل و حیطه‌کاری یکسری اصطلاحات رایج و پرکاربرد وجود دارد که بدون تردید آگاهی از آنها می‌تواند در خرید مقاطع کمک شایانی را انجام دهد. اگر در بازار آهن فروشان قدمی بزنید با جملات و عناوین خاصی روبرو می شوید که در این مطلب ما تصمیم داریم به تعدادی از آنها بپردازیم.
بندیل آهن
معمولا تمامی محصولات طویل فولادی از طریق بسته‌بندی از کارخانه به بازار و یا مصرف‌کننده‌ها عرضه می‌شوند که فعالان این عرصه به آنها بندیل (Bundle) می‌گویند. در بازار آهن‌فروشان به این گونه عمل می‌شود که کارخانه‌ها به عنوان مثال میلگردها را در مبدا به صورت بندیل بسته‌بندی و بارگیری می‌کنند و در نهایت خرده‌فروشان در بازار آنها را باز کرده و به صورت شاخه‌ای می‌فروشند. نکته قابل توجه اینکه برای ساخت بندیل تیرآهن، تسمه‌کش استفاده می‌شود که این امر کمک می‌کند تا محصولات با نظم در کنار هم قرار گیرند و برای بندیل میلگرد نیز کارشناسان از مفتول‌های نازک‌تر استفاده می‌کنند.
ورق کویل
یکی از اصطلاحاتی که در میان فعالان بازار آهن و فولاد بسیار شنیده می‌شود، کویل است که به شکل رول توسط تنشن‌ریل پیچیده می‌شوند این امر باعث می‌شود که نحوه حمل و نقل این محصولات به مراتب راحتر شود. گفتنی است کویل فولادی در انواع گرم و سرد، گالوانیزه و یا کربنی و غیره تولید می‌شوند تا برای مصارفی مانند ماشین‌آلات صنعتی، برق، لوازم‌خانگی و یا ساخت خودرو استفاده شوند.
شاخه شمار
در بازار آهن و فولاد معمولا محصولات طویلی مانند تیرآهن به شکل شاخه‌ای در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرند، در حالی که میلگردها به دلیل ماهیتی که دارند، بعد از بندیل شدن به صورت کیلویی در بازار عرضه می‌شوند، به همین دلیل اصطلاح شاخه‌شمار اکثرا برای فروشندگان میلگرد کاربرد دارد. نحوه کار به این شکل است که اگر سفارش کم باشد، بندیل میلگرد باز شده و بر اساس شاخه در اختیار مشتری قرار می‌گیرد.
ورق فابریک
هرگاه ورق‌ها در کارخانه به اندازه‌های مشخصی برش داده شوند، در میان فعالان بازار به ورق فابریکی شناخته می‌شوند. البته گاهی ورق‌های تولیدی به صورت رول در اختیار خرده فروشان قرار می‌گیرند تا فروشندگان بر حسب نیاز، برش‌های لازم را ایجاد کنند.
مغایر فروشی
برای خرید از بازار آهن باید از تجربه و آگاهی بالایی برخوردار بود، تا بتوان بهترین محصول را شناسایی و خریداری نمود که یکی از کلیدی‌ترین آنها مطابق بودن محصول خریداری شده با مقطع تحویلی است که در چنین مواقعی پدیده مغایر فروشی بوجود می‌آید. در بسیاری از موارد دیده شده که تیرآهن برندی خاص در ابتدا سفارش داده می‌شود، ولی هنگام تحویل برندی دیگر به دست مصرف کننده می‌رسد که به این دست اقدامات مغایر فروشی می‌گویند.
خرج انبار
طبیعتا تمامی محصولات فولادی و آهن‌آلات برای نگهداری نیازمند هزینه هستند که در میان تاجران به خرج انبار معروف است. امروزه بسیاری تلاش می‌کنند با در اختیار داشتن انباری شخصی هزینه‌های جاری را به حداقل برسانند و البته از این طریق از مغایر فروشی نیز جلوگیری کنند.
اشتال
برای سرعت و دقت در مبادلات کتابی تهیه شده که وزن تمامی مقاطع فولادی در آن ثبت شده که به کتاب اشتال Stahlbau Profile معروف است. در این مرجع جدول وزنی آهن‌آلات بر اساس سایز استاندارد فهرست‌بندی شده که کارخانه‌ها مقاطع فولادی خود را منطبق بر آن تولید و عرضه می‌کنند. گفتنی است که این کتاب همواره در بازار قابل دسترسی می‌باشد.
اختلاف باسکول
مقاطعی که به صورت شاخه‌ای فروخته می‌شوند، معمولا با وزن باسکول تحویل گرفته می‌شوند. اما بعضی از محصولات مانند میلگرد به شکل بندیل در اختیار خریدار قرار می‌گیرند که در این صورت ماشین به روی باسکول رفته و برآورد وزن می‌کنند که البته در صورت مشکل خریدار می‌تواند دوباره درخواست باسکول کند که اختلاف بار برای نیسان 10 کیلوگرم و برای تریلی‌ها 70 کیلوگرم اتفاقی طبیعی و یا خطای باسکول محسوب می‌شود.
بیلت
این محصولات در فرآیند ریخته‌گری تولید می‌شوند و سطح مقطع آن معمولا کمتر از 230 سانتیمتر است. Billet به نسبت انواع شمش دارای طول بیشتری و سطحی مربعی یا دایره‌ای دارد که برای تولید انواع میلگرد و سیم کاربرد دارد. در محافل علمی این مقطع را به نام CCM می‌شناسند.
آهن سیاه
تجربه نشان داده که مقاطع فولادی در هوای آزاد و رطوبت دچار زنگ آهن شده و در نتیجه تغییر رنگ می‌دهند که این موضوع اگر تبدیل به خوردگی و نفوذ نشده و با دستمال برطرف شود، برای مصرف‌کننده مشکل جدی ایجاد نمی‌کند. محصول تولیدی تازه معمولا سیاه و یا خاکستری رنگ است به همین دلیل اصطلاح آهن مشکی در میان بازاریان رواج دارد. کالاهایی که دچار رنگ زرد شده باشند، در میان بازاریان با قیمت کمتری خریداری می‌شوند.
بازار بالا یا رو به پایین
هرگاه در بازارهای داخلی نرخ مقاطع و آهن‌آلات دچار نوسان شود، اصطلاحا می‌گویند که بازار رو به بالا و یا پایین است. البته توجه باید داشت که مقدار تولید و بورس نیز در قیمت نهایی تیرآهن و یا میلگرد اثرگذار است.
قراضه
در تخریب و بقایای ساختمان و مراکز صنعتی، آهن‌آلات و مقاطع فولادی که دچار خم و شکستگی هستند، بدست می‌آید که فعالان بازار آنها را به نام Scrab یا آهن‌قراضه می‌شناسند که در این دنیا، کشور ترکیه از این طریق سالانه سود و ارز فراوانی را به اقتصاد خود وارد می‌کند و حتی در قیمت‌گذاری آن نقش برجسته‌ای ایفاء می‌کند. نحوه کار به این صورت است که ابتدا فلزات تفکیک شده و به کوره آهن قراضه منتقل می‌شوند که سود زیادی هم در آن نهفته و بازار پرسودی دارد و دوباره به چرخه تولید بازمی‌گردد.
تیرآهن سنگین و سبک
تیرآهن‌ها چون به صورت شاخه‌ای خرید و فروش می‌شوند، معمولا باید از جدول اشتال استفاده کرد که متناسب با آلیاژ آن به سبک و سنگین تقسیم‌بندی می‌شوند.
برگ آنالیز
تمامی مقاطع فولادی و آهن آلات شناسنامه تولید دارند لذا همواره باید برگ آنالیز یا سرتیفیکیت به خریدار تحویل داده شود تا بتوان به مشخصات فیزیکی محصول آگاهی پیدا کرد.
بورس آهن
بورس آهن چند سالی است که وارد داد و ستد ایران شده و به دلیل شفافیت بالا، در وضعیت کنونی نقش موثری برای ایجاد بستری مطمئن برای انجام معاملات دارد.